de foto's

Ziehier, 100 foto’s van Iran en Oost Turkije!

De vorige keer schreef ik al over de eerste dagen in Oost Turkije en Iran. Hier is dan het vervolg van de flarden herinneringen die ik met dank aan m’n dagboek weet te herinneren.

Waar waren we ook alweer gebleven? Zou Geert Mak zeggen. In Maku dus, afgezet met een taxi. Meteen zijn we de steile bergen gaan beklimmen die het stadje omarmen. De oude weg van Erzurum naar Tabriz gaat hier door een nauwe kloof waar logischerwijs het stadje Maku ontstaan is – een beetje zoals Bellinzona.
Vlak voor zonsondergang heb ik een paar hele mooie foto’s gemaakt van Maku, de bergen, de sneeuw en het avondlicht.

De volgende dag zijn we met een bus naar Tabriz gegaan, een stad van anderhalf miljoen inwoners op de grens van een gebergte en een uitgestrekte vlakte – een beetje zoals Konya.
De mooiste attractie die we in Tabriz gezien hebben was de sneeuw! Zie foto’s!
Volgens de man die zich op straat aan ons aanbood als gids zou de Blauwe Moskee van Tabriz een meesterwerk van islamitische architectuur moeten zijn. Helaas heb ik niet kunnen ontdekken wat er nu zo meesterlijk aan dit werk zou moeten zijn. Ook begrijp ik niet dat wat die lelijke industriehal doet 10m naast deze oude grote moskee die mijns insziens wel een mooi plein had verdiend. In plaats daarvan moet de moskee het doen met een vanghek voor zijn hoofdingang en een bouwput van twijfelachtig allooi erachter.
Hé waarom is allooi altijd twijfelachtig? Waarom nooit eens een aardig allooi of desnoods een hoopvol allooi? Zoveel gedachtes, zo weinig tijd.

Ik ben nog maar 2 dagen terug in Nederland maar er ligt zo’n berg werk te wachten dat ik ff dit reisverslag af ga raffelen, later wellicht nog een berichtje – én een boek natuurlijk.

In Tabriz zaten we als toeristen van twijfelachtig allooi de kaart van de stad rond te draaien om te kijken waar we waren toen een Iraanse vrouw van ongeveer 25 op ons afstapte en vol overtuiging vroeg “can I help you”. Mmm, Iraanse vrouwen mogen dus blijkbaar toch wel met mannen praten in het openbaar…
Later zien we een jongen en een meisje heel dicht tegen elkaar aan zitten in een park. Het duizelt in onze hoofden: Iraanse vrouwen mogen toch geen lichamelijk contact maken met mannen in het openbaar? Een tweede vooroordeel lost voor onze ogen op als een suikerklontje in een kopje thee.

Grappig dat er in Tabriz behalve de grote bazaar nog een bazaar is maar dat die leegstaat. Fascinerend om te zien dat wijken gebouwd worden, populair worden, vervallen, leeg komen te staan, gekraakt worden, herbesemd worden en weer opnieuw hip kunnen worden…

Volgende bestemming: Esfehan, de mooiste stad van Iran.
Zoals gezegd was de bus te vroeg en kwam niet om 10.00 maar om 4.30 aan. Een korte wandeling naar een hotel en een nog kortere nachtrust was ons deel.
Esfehan is volgens ons de mooiste stad van Iran: ga erheen.
Ontmoetingen die ik heb genoteerd over Esfehan:

HANDEN SCHUDDEN
met 3 soldaten van het Iraanse leger gevolgd door een kort gesprekje (wat vind je van Iran, wat vind je van de Iraanse mensen, enz. enz.) het was gezellig :)

TAPIJTEN VERTELLEN VERHALEN
ontmoeting met twee jongens die ons in hun tapijtenzaak uit nodigden. Één van hen wist heel veel over Iraanse tapijten, het is echt een studie. Elke Iraanse stad, zelfs elke nomadenstam heeft zijn eigen manier van tapijten maken. Er zijn twee soorten tapijten: de ene met een groot oog in het midden dat God representeert. Daaromheen bevindt zich een blauwe rechthoek (de lucht of de hemel) en omheen draaiende, verstrengelde takken, bladeren en boemen: al het leven komt van God en gaat weer terug naar God. Sommige takken verstrengelen zich in elkaar, splitsen zich en gaan dan weer uit elkaar – als mensen die elkaar ontmoeten, trouwen, kinderen krijgen enz. God is het midden.
Het tweede soort tapijt wat er bestaat is het nomadentapijt. Het vertelt verhalen van de nomaden. “grappig” is dat de nomaden geen God kennen en deze dus ook niet afbeelden. In plaats daarvan beelden ze bijvoorbeeld “handen op de heupen” symbolen af, een symbool voor trots zijn op je werk (het tapijt wat je gemaakt hebt) maar er worden ook levensbomen afgebeeld, symbolen voor opium of bacclava, als teken voor de handel waarmee ze zich bezighouden enz. enz. enz. Ook de kleuren vertellen iets over het leven van de maker van het tapijt: in Baluchistan komen vaak donkere kleuren voor omdat de vrouwen die ze maken vaak treuren om hun mannen die ze verloren in de vele oorlogen en stammenstrijd in die region.
Ook zijn nomadentapijten vaak langwerpig simpelweg omdat hun tent die vorm had. “God”tapijten zijn vaak gemaakt met de verhouding 2:3 en worden vaak in steden gemaakt waar ruimte genoeg is voor een mooi groot tapijt met “goddelijke” verhoudingen. Lang leve m’n notitieboekje.

BERGBEKLIMMEN
Met z’n driën op vakantie gaan is natuurlijk compromissen sluiten. Roy en Alex zien niet echt het nut in van bergbeklimmen maar ze lieten me één dagje los.
Ik zocht de alpinistenclub van Esfehan en vond die niet op het adres waar hij zou moeten zijn. Wel vond ik daar twee Iraanse vrouwen die me erheen brachten. Hup, derde vooroordeel smelt weg. Ze vroegen zelfs nog of ik een foto wilde maken van een mullah (geestelijk leider die we op straat zagen). Vierde vooroordeel weg. “mullahs are so stupid, nobody listens to them” zei een van de vrouwen. De andere was het er ook mee eens. Vijfde vooroordeel weg, het gaat snel…
Eenmaal bij de alpinistenclub ontmoette ik Elham, een heel aardig meisje wat redelijk Engels sprak.
De volgende dag zat ik om 6.30 in de bus naar de bergen samen met zo’n 30 leden van de alpinistenclub van Esfehan. Uiteraard was ik te gast dus ik mocht niks betalen.
De dag begon met een uitgebreid ontbijt aan de voet van de berg. Iedereen had lekkere dingen meegenomen, ik gelukkig ook.
De hele dag lekker klimmen in de bergen met de Iraniërs, heerlijk. ‘t weer was ook mooi. De Iraniërs gebruikten deze vrije vrijdag om een frisse neus te halen maar ook om hun hart te luchten en met vrienden te ouwehoeren over van alles en nog wat, ook politieke onderwerpen. In de bergen kan dat, niemand luistert mee. Zesde vooroordeel is dus eindelijk waar: de mensen zijn bang om publiekelijk hun mening te geven over de politiek.
Na het klimmen werd er weer uitgebreid gegeten onderaan de berg. Gelukkig had ik nog een pak Peijnenburgh ontbijtkoek onder in m’n tas zitten. Lekker voor bij de thee…
Ik werd nog uitgenodigd om bij Iraniërs thuis te komen eten en te luisteren naar een optreden van muzikanten – die ook mee waren, maar helaas moesten we die avond de bus naar Yazd hebben.
In de bus terug naar Esfehan zong een man voor en zongen de andere mensen in de bus diezelfde regel nog een keer na terwijl ze in hun handen klapten. Je had erbij moeten zijn…

YAZD
Ook een mooie stad!
Ivm. Weinig tijd alleen een paar leuke ontmoetingen:
We zitten voor de grote Jameh moskee in de schaduw mensen te kijken. Er komt een Iraanse jongen met ons praten. “Hi where do you come from?”
Wij komen uit Nederland.
“Holland? Is it true that when you give a Dutch girl a cup of tea you can have sex with her?”
Nee dat is niet waar. Je moet eerst heel veel van haar houden.
“Love her? Do you mean pay 50 euro?”
Nee, love is niet 50 euro…

Andere ontmoeting ‘s morgens vroeg in het hotel. Ik zie een man en een vrouw naar buiten komen, overduidelijk toeristen. Zijn vrouw heeft geen hoofddoek op en ik zeg tegen hem dat zijn vrouw haar hoofddoek vergeten is. Geschrokken voelt ze met haar handpalm op haar hoofd, inderdaad geen hoofddoek, en gaat snel weer naar binnen.
“That’s not my wife!” zegt de man. O sorry, ik dacht dat dat uw vrouw was.
“No, no, my wife has passed” zegt de man weer, wijzend op de uitgang van het hotel. Ik begrijp hem niet.
“My wife has passed away”
Aha, sorry…

Tot slot nog een nachtelijke ontmoeting, ook in het hotel. Ik heb goeie zin en zit het lied “Deutschland Deutschland über alles” te zingen op de binnenplaats van het hotel waarbij ik met m’n vuisten op de armleuningen van m’n zetel sla. Roy wijst me op een man die om de hoek staat. Ik sta op uit mijn zetel en kijk in het gezicht van een verschrikte man die me met grote ogen aankijkt. Aha, een Duitser.
Later zie ik de Duitser weer paraderen over het dakterras met uitzicht op de stad onder hem. Hij houdt met zijn rechterhand de pols van zijn linkerhand omgeklemd die zachtjes maar continu trilt.
Hoe het afloopt lees je in m’n boek ;)

De twee weken daarna heb ik nog van alles meegemaakt maar daarover lees je wellicht veel later nog eens iets op deze site of in m’n boek.
Tot slot nog ff een vraag voor alle lezers (mochten die er al zijn):

Dogubeyazit is een arm stadje in Oost Turkije. Kinderen van 12 jaar gaan daar na de basisschool meteen werken, bijvoorbeeld als sjouwer, landbouwer, in de bouw of als schoenenpoetser. Er is geen middelbare school daar. Ik sprak daar Walat Akkus, een slimme jongen die Engels heeft geleerd door met de weinig toeristen te spreken maar elke dag hangt hij op straat om schoenen te poetsen. Hij is 13 jaar oud. De winters in Oost Turkije zijn streng; er kan 2m sneeuw vallen en het kan -20C worden. Hij vroeg me om hem goede schoenen op te sturen voor de winter en ik heb hem dat beloofd.
Wil je ook iets doen voor de arme schoenenpoetsende kinderen van Dogubeyazit, kijk dan eens op je zolder of er nog goede gebruikte, waterdichte, hoge en warme schoenen van maat 36 t/m 40 liggen dan stuur ik die op naar Dogubeyazit. Let wel, alleen maar degelijke, hoge en warme schoenen die -20C aan kunnen zijn nodig, dus geen lichte zomerschoenen, die zijn er daar al genoeg.

Groeten Teun


PS.
wat uitleg over een paar foto's:
- mbt. 1.Beyazit, foto van een schilderij. Een man in lompen voor de deur van een klas. Hij baalt dat hij vroeger nooit naar school is geweest (dit is de gedachte van de kunstenaar, ik heb hem gesproken)
- mbt. diezelfde foto: let op de landkaart van Turkije: niet toevallig zie je alleen maar oost Turkije, heel subtiel een hint naar de wens van een onafhankelijk Koerdistan
- mbt. 3.Tabriz, foto van winkel met zwarte mantelpakken: sinds kort is het toegestaan voor vrouwen om zwarte mantelpakken te dragen op straat. In deze winkel worden honderden zwarte mantelpakken verkocht die allemaal net ff anders zijn: ronde boord, haakse boord, witte stipjes, witte lijntjes enz. enz.
- mbt. 4.Esfehan, foto van aanplakbiljetten achter tralies: op dit vergeten hoekje van de stad hangen aanplakbiljetten van mensen die verdwenen zijn, op zich niet typisch Iraans, maar toch...
- mbt. 7.Bushehr, foto van de broer van Sadam Hoessein die nu buschauffeur is. Hij keerde de bus ook op de snelweg, na eerst spook gereden te hebben.


PPS. INGREDIËNTEN VOOR M'N BOEK:
vermetel
zwachtelen
in arren moede
meëter
nurks
zichzelf herpakken
onverlaat
verfomfraaid
onheus bejegend
makkers staakt uw wild geraas
met gezwinde spoed
op de valreep
klip en klaar
snuisterijen
floreren